Hamilelikte Ağız ve Diş Sağlığı
Gebelikte de yaşanan ve kadınların en korktuğu hastalıklardan diş problemleri hakkında yanlış bilinenler neler? Hangi şartlarda diş tedavileri uygulanır? Hamilelik diş çürümesine sebep olur mu? Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanımız Gyn.Op.Dr. M. Ali Serkan Özkul hamilelerde diş rahatsızlıkları ve ağız hijyeniyle ilgili yazdı.
Gebelikte ağız ve diş sağlığı konusunda doğru ve yanlış bildiklerimiz
Kadın hayatında eşsiz öneme sahip olan gebelikte, kompleks fizyolojik ve hormonal değişiklikler meydana gelir. Gebelikte artan hormonlar dişeti damarlanma artışına ve bağışıklık sistem yanıtının baskılanmasına sebep olur. Gebeliğe vücudun adaptasyonunda birçok değişim meydana gelir. Ama tükürük üretimi ve pH’sinin gebelikte değişmediği görülmektedir. Ayrıca gebelikte ağız içindeki bazı mikroorganizma (Prevotella) türlerinin de arttığı görülür. Artan bu mikroorganizmalar diş etinin kanamaya olan eğilimini arttırır. Dişeti iltihabının kötüleşmesine sebep olur, ancak gebeliğin diş çürümesine sebep olduğu veya çürüğü hızlandırdığına dair kanıt yoktur.
Gebelikte ağız içinde çeşitli hastalıklar ve lezyonlar meydana gelebilir. Piyojenik granülom veya gebeliğin epulisi olarak da bilinen iyi huylu dişeti hastalıkları yaklaşık gebeliklerin %5’inde görülür. Aşırı tükürük üretimi (Ptiyalism) ise bulantı ve 1–2 litre/gün gibi önemli miktarda tükürük kaybına sebep olan bir komplikasyondur. Gebelik dişeti iltihabında, diş etleri kızarıktır ve diş fırçalamayla bile kanama meydana gelebilecek hassas bir hal alır. Gebelik gingivitisi genelde doğum sonrası dönemde düzelir. Gebelik gingivitisi ve periodontitis gebelikte en sık karşılaşılan ağız hastalıklarıdır.
Maternal periodontitis varlığının erken doğum ve düşük doğum ağırlığı için risk faktörü olduğuna dair çalışmalar bildirilmiştir. Bu anlamda gebe bir kadının standart doğum öncesi bakımı sırasında ağız hijyeni, ağız hastalıkları ve tedavileri hakkında hem diş hekimleri hem de kadın doğum uzmanlarının tüm bilgiye sahip olmaları ve gerekli özeni göstermeleri gerekmektedir.
Hekimlerin büyük çoğunluğunun da hemfikir olduğu gibi gerekli durumlarda diş taşı temizliği, diş çekimi ve dolgu işlemleri gebelikte güvenle uygulanabilir.Ancak hekimlerin neredeyse üçte biri (%35.5) gebelikte kanal tedavisinin güvenli olmadığını bildirdiler. Bu sonuçlar temelinde kadın doğum hekimlerinin kanal tedavisi üzerine bilgilerini güncellemeleri gerektiği sonucuna ulaşıldı. Çünkü kanal tedavisi de güvenle yapılabilir.
Gebelikte radyasyon içeren işlemlerden uzak durma zorunluluğu vardır. Ama tanısal radyografiler diş problemlerin tanısı ve tedavisinde önemli tetkiklerdir ve gebelikte güvenle uygulanabilir. Çünkü zararlı görülen dozun çok altında radyasyon içerirler. Günlük standart pratikte gebenin karnı ve boynu korumaya alınarak kullanılabilir. Amerikan Kadın Doğum Birliği (AKDB) ağız ve diş patolojileri için uygulanan radyografiler ve (epinefrinli veya epinefrinsiz) lokal anestezileri de içeren tanı ve tedavi işlemlerinin gebelikte güvenli olarak uygulanabileceğini bildirmektedir.
Geleneksel olarak ilk 3 ayında diş tedavilerinden kaçınılır ancak bununla ilgili yeterli kanıt yoktur. Unutulmamalıdır ki acil nitelikte olan herhangi bir diş tedavisi gebeliğin hangi döneminde olursa olsun uygulanabilir. Wasylko ve ark. tarafından diş tedavileri için en ideal dönemin ikinci trimester başı (14–20 hafta) olduğu bildirilmiştir.
Gyn.Op.Dr. Mehmet Ali Serkan ÖZKUL
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Batı Bahat Hastanesi (İkitelli) - 0212 471 33 00